Chcesz wiedzieć, jak skutecznie zainicjować sprawę sądową? Co zrobić, aby Sąd jak najszybciej rozpoczął działanie? Zastanawiasz się czy możesz wysłać pozew pocztą czy musisz jechać do Sadu? Nie wiesz, jak uzyskać informację o stanie sprawy w Sądzie? Zapraszam do lektury krótkiego przewodnika.
ETAP I – wniesienie do Sądu pozwu lub wniosku.
Jeśli chcesz skorzystać z pomocy Sądu w dochodzeniu swoich spraw musisz zainicjować postępowanie Sądowe składając w Sądzie odpowiednie pismo tj:
- pozew – w przypadku tzw. spornych spraw, jakimi są m.in. sprawy o: zapłatę, alimenty, rozwód, separację, ubezwłasnowolnienie;
- wniosek – w przypadku tzw. spraw niespornych, jakimi są m.in..sprawy o: zasiedzenie, zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku.
WAŻNE !
Pamiętaj przygotowując pozew lub wniosek musisz przygotować go dodatkowo w tylu egzemplarzach, ile jest stron postępowania. Na przykład jeśli składasz pozew o alimenty w Sądzie składasz dwa egzemplarze pozwu wraz z dwoma kompletami załączników do pozwu. Jeden egzemplarz jest dla Sądu, a drugi dla strony przeciwnej, czyli pozwanego. Doręczenie odpisu pozwu lub wniosku należy do kompetencji Sądu.
Pozew lub wniosek może być złożony przez Ciebie:
- osobiście w Sądzie na tzw. Dzienniku Podawczym – potwierdzeniem złożenia dokumentu jest tzw. prezentata – pieczątka zawierająca datę złożenia dokumentu, oznaczenie ilości złożonych dokumentów oraz podpis pracownika, który przyjął dokument. Żeby otrzymać potwierdzenie musimy mieć przy sobie kopię dokumentu, na którym pracownik nabije prezentatę lub poprosić o możliwość wykonania fotokopii pierwszej strony złożonego dokumentu. Oczywiście bezpieczniejszy jest pierwszy z przedstawionych sposobów.
- za pośrednictwem pocztowego operatora publicznego, którym jest Poczta Polska –potwierdzeniem złożenia jest potwierdzenie nadania przesyłki zawierające pieczątkę Poczty Polskiej, naklejany numer nadawczy oraz podpis pracownika poczty. Pamiętaj, aby bezwzględnie wysyłać pisma listami poleconymi (ekonomicznym lub poleconym) – tylko one umożliwiają otrzymanie potwierdzenia, które stanowi dowód wniesienia dokumentu w określonym terminie.
WAŻNE !
Złożenie pozwu/wniosku ma bardzo poważne skutki, jakimi w wielu przypadkach jest np. przerwanie biegu tzw. przedawnienia, stąd też pamiętaj, aby zachować potwierdzenie, że został złożony.
ETAP II- zarejestrowanie pozwu/wniosku.
Pierwszą czynnością, jaką podejmuje Sąd po złożeniu przez nas pozwu lub wniosku jest zakwalifikowanie danej sprawy ze względu na jej przedmiot do odpowiedniego postępowania (procesowego lub nieprocesowego) i nadanie jej tzw. sygnatury. Sygnatura to nic innego, jak unikalny numer sprawy poprzedzony oznaczeniem za pomocą rzymskiej cyfry wydziału, który w ramach danego Sądu będzie rozpoznawał naszą sprawę. Najczęściej w Sądach nr I – to wydział cywilny, nr II – wydział karny, nr III – wydział cywilny itd. Przykładowa sygnatura sprawy to np.: I C 345/23 (sprawy o zapłatę), II K 456/22 (sprawy karnej), III RC 1/20 (sprawy o alimenty). Cyfry po „/” oznaczają rok wniesienia sprawy, czyli w naszych przykładach odpowiednio: 23, 22 i 20 rok.
WAŻNE !
Jeśli chcesz złożyć w sprawie kolejne pismo pamiętaj aby w nagłówku składanego pisma, czyli tzw. petitum pisma powołać sygnaturę sprawy – znacznie usprawni to pracę Sądu oraz pozwoli na uniknięcie sytuacji, w której pismo omyłkowo trafi do niewłaściwych akt (co zdarza się szczególnie często, kiedy sąd w tym samym czasie rozpoznaje kilka różnych sprawy).
ETAP III – losowanie sędziego referenta.
Kolejnym etapem jest wyznaczenie sędziego referenta, który będzie zajmował się rozpoznaniem naszej sprawy. Bardzo ważne jest to, że przydział spraw do konkretnego sędziego jest losowy – ani strony procesowe, ani sędzia nie mają wpływu na to, kto będzie rozpoznawał daną sprawę. Składając wniosek lub pozew mamy zatem dokładnie takie same szanse na trafienie do każdego z sędziów orzekających w danym wydziale. Jest to gwarancja sprawiedliwości i bezstronności Sądu.
Etap IV – sprawdzenie spełnienia warunków formalnych pisma.
Pierwszą czynnością, jaką wykonuje sędzia po otrzymaniu po losowaniu danej sprawy, jest sprawdzenie czy złożony przez nas pozew lub wniosek spełnia tzw. wymogi formalne, tak aby można było nadać sprawie właściwy bieg i przystąpić do jej merytorycznego rozpoznania.
Warunki formalne mogą być różne – w zależności od tego, jakie konkretnie postępowanie chcemy zainicjować. Bardzo ważne jest, aby przed złożeniem pozwu lub wniosku dokładnie sprawdzić czy spełniliśmy wszelkie konieczne wymogi. Znacznie przyspiesza to rozpoznanie sprawy, jeśli pismo ma braki Sąd musi wezwać nas do ich uzupełnienia i doręczenie odpisu pozwu lub wniosku drugiej stronie odsuwa się w czasie aż do momentu złożenia pisma w prawidłowej formie.
Najważniejsze elementy, które musi zawierać pozew lub wniosek inicjujący postępowanie to:
- oznaczenie sądu właściwego do rozpoznania sprawy – zazwyczaj takim Sądem jest sąd miejsca zamieszkania naszego przeciwnika procesowego, chociaż od tej sytuacji są również wyjątki (np. w sprawie o alimenty sprawa może toczyć się przed sądem właściwym dla osoby uprawnionej do alimentacji). Sprawy w zależności od tego o co się toczą są rozpoznawane w pierwszej instancji przez sądy rejonowe lub sądy okręgowe i tak np. sprawa o alimenty toczy się przed sądem rejonowym, ale sprawa o rozwód należy do właściwości sądu okręgowego;
- oznaczenie stron – takie oznaczenie następuje poprzez wskazanie, kto w danej sprawie jest odpowiednio: „powodem” i „pozwanym” (w sprawach procesowych np. rozwodzie czy separacji) lub „wnioskodawcą” i „uczestnikiem” (np. w sprawie o władzę rodzicielską lub kontakty z dzieckiem) oraz podanie danych identyfikujących tj.: imienia, nazwiska, numeru PESEL oraz adresu zamieszkania;
- oznaczenia rodzaju pisma poprzez jego nazwanie np. „pozew o rozwód”, „pozew o separację”, „wniosek o zmianę kontaktów”;
- dokładne określenie żądania tj. wskazanie czego żądamy od Sądu i o co wnosimy np. „zasądzenie od pozwanego alimentów w wysokości 2.000,00 zł miesięcznie płatnych od dnia wniesienia pozwu do 10-ego dnia każdego następującego po sobie miesiąca do rąk matki małoletniej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie”, „rozwiązanie małżeństwa stron zawartego 1 maja 2004 r. w Krakowie poprzez rozwód bez orzekania o winie”. Jest to bardzo ważny element pozwu, bo wyznacza przedmiot postępowania sądowego – musi być sformułowany w sposób jasny, ścisły i zrozumiały.
- wskazanie wartość przedmiotu sporu tj. kwoty jakiej żądamy oraz daty wymagalności roszczenia – dotyczy spraw majątkowych i tak np. w sprawach o alimenty, aby ustalić wartość przedmiotu sporu mnożymy kwotę żądanych alimentów razy 12 miesięcy;
- uiszczenie opłaty – kolejny ważny element, Sąd nie podejmie bowiem żadnej czynności, dopóki nie otrzyma prawidłowej opłaty od pozwu. Istnieje pewna kategoria spraw, które nie podlegają opłacie, jak np. sprawa o alimenty. Osoba, która nie ma możliwości uiszczenia opłaty sądowej ze względu na bardzo trudną sytuację materialną może również ubiegać się o uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych w całości lub w części, składając w tym celu w Sądzie stosowny wniosek;
- wskazanie czy strony próbowały porozumieć się poprzez mediację lub inne pozasądowe metody rozwiązywania sporu – jeśli nie podejmowaliśmy takiej próby musimy wskazać z jakiego powodu np. „pozwany nie chciał podjąć takiej próby i odmawiał skorzystania z pomocy mediatora”, niemniej taka informacja musi znaleźć się w pozwie lub wniosku;
- uzasadnienie pozwu lub wniosku – jest to najdłuższa część pozwu – zawiera wskazanie przez nas okoliczności, jakie uzasadniają nasze żądanie. Najprościej można wskazać, że jest to ta część, w której tłumaczymy Sądowi dlaczego mamy rację i z czego ona wynika;
- wymienienie załączników – jest to element, który porządkuje pismo i usprawnia pracę Sądu. Stanowi spis wszystkich dokumentów, jakie dołączamy do pisma celem wykazania swoich racji i zasadności wnoszonego przez nas żądania.
WAŻNE!
Pamiętaj, aby podpisać pozew i odpisy pozwu, które składasz w Sądzie. Bardzo często zdarza się, że strony o tym zapominają, bo skupiają się na pozostałych, trudniejszych do przygotowania elementach pisma.
A co w przypadku, kiedy złożony przeze mnie pozew lub wniosek będzie zawierał braki?
Sąd wezwie Cię do ich uzupełnienia w terminie 7 dni, podobnie jeśli uiścisz opłatę sądową w niewłaściwej wysokości lub zapomnisz o jej zapłaceniu.
WAŻNE!
Pamiętaj, jeśli nie uzupełnisz braków w wyznaczonym przez Sąd terminie, pozew lub wniosek zostanie zwrócony – Sąd w ogóle nie zajmie się rozpoznaniem Twojej sprawy. Ma to szczególnie istotne znacznie, kiedy roszczenie np. o zapłatę przedawni się – pozew zwrócony, nie przerywa bowiem terminu przedawnienia.
ETAP V – zarządzenie doręczenia odpisu pisma drugiej stronie.
Jeśli nasz pozew lub wniosek został wniesiony prawidłowo tj. bez żadnych braków formalnych lub też dokonaliśmy ich uzupełnienia w terminie, Sąd zarządza doręczenie jego odpisu pozostałym stronom procesu – pozwanemu w sprawach procesowych lub uczestnikom w sprawach nieprocesowych. Pierwsze pismo w sprawie zawsze jest wysyłane przez Sąd, jako sygnał wszczęcia sprawy sądowej. Strona, która otrzymuje odpis pisma ma wyznaczony przez Sąd czas na złożenie odpowiedzi, w której może albo uznać nasze żądanie (w całości lub w części) albo przedstawić swoje żądania i wdać się z nami w spór.
ETAP VI – Doręczenie odpowiedzi na pozew lub wniosek i dalsze kroki sądu.
Kiedy zostanie złożona odpowiedź na pozew Sąd ma dwie możliwości:
- może zarządzić dalszą wymianę pism procesowych i zobowiązać nas do złożenia odpowiedzi na pismo drugiej strony;
- może wyznaczyć termin rozprawy Sądowej – przystąpić do zeznania świadków i właściwego rozpoznania sprawy.
Ile czaka się na wyznaczenie terminu rozprawy od momentu złożenia pozwu?
Wszystko zależy od tego, ile spraw aktualnie rozpoznaje Sąd. Z praktyki zawodowej mogę powiedzieć, że od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy. Należy zatem uzbroić się w cierpliwości i nie niepokoić, że sprawa trwa zbyt długo – Sąd rozpoznaje sprawy zgodnie z kolejnością ich wpływu do Sądu i nie mamy możliwości (poza wyjątkowymi przypadkami) przyspieszenia działania Sądu.
